İnsanoğlunun kendisinden bir parçayı, yeni bir canlıyı dünyaya getirmesi; doğum, yaşanabilecek en güzel duygu ve en özel andır! Sadece kadınlara bahşedilen bu güzel anın büyüsünü çoğu zaman çekilen sancılar ve duyulan kaygılar bozar.
Dr.Nezih Berksoy
Ağrısız Doğum Uzm. Anestezist
Halbuki ağrısız doğumla bu özel anı acısız, sancısız ve dolu dolu yaşamak mümkün...
Ağrısız doğum nedir? Tamamen normal bir doğum tekniğidir, tek farkı; sinirlerin epidural analjezi denilen yöntemle geçici olarak uyuşturulup doğum sancılarının sadece kasılma olarak algılanmasını ve ağrının hissedilmemesini sağlanmasıdır.
Epidural analjezi
Normal doğum için en çok tercih edilen, en etkili ve en güvenli yöntemdir. Bel bölgesindeki duramater zarı (epidural alan) etrafına ağrı kesici ilaçların enjeksiyonuyla gerçekleştirilir. Anne adayı baskıyı, dokunmayı hisseder; hatta kalkıp yürüyebilir ama ağrıyı durmaz. Normal doğum için gerekli olan doğum sancısı yani kasılmalar vardır, ama rahatsız etmez.
Ne zaman uygulanır?
Rahim kasılmaları düzenli hale geldikten -doğum ağrıları oturduktan- sonra rahim ağzı yaklaşık yüzde 60-70 incelip açıklığı 4 cm’e ulaşınca; yani sancılar anneyi ciddi olarak rahatsız etmeğe başlayınca uygulanır. Daha önce yapılması kasılmaları etkileyip doğumu geciktirir. Geç kalındığında ise anne gereksiz ağrı çekmiş olur.
Nasıl uygulanır?
Anestezi doktoru anne adayına, “işlemi” yani neyi nasıl yapacağını kısaca anlatır. Sonra işlemin yapılacağı odaya geçirir. Anne adayı sol tarafına yan yatar veya oturur. Çenesini göğsüne dayar, kollarını omuzlarında çaprazlar ve olabildiğince öne doğru bükülüp sırtını kamburlaştırır. İşlem 3 aşamada gerçekleşir:
1. basamakta annenin sırtında uygulama yapılacak bölge, antiseptik bir sıvı ile silinir ve steril örtüyle örtülür. Bu enfeksiyonu önlemek içindir. Sıvı oda ısısında olduğu için anneye biraz soğuk gelebilir.
2. aşamada cilt ve cilt altı çok ince bir iğneyle uyuşturulur. Bu şeker hastalarının (diyabetlilerin) kendilerine insulin yaparken kullandıkları iğnedir. Anne adayı bunu bir sivrisinek ısırığı kadar hisseder.
3. basamakta ise epidural sahaya ucu künt bir iğne yardımıyla kateter yerleştirilir ve ilaç verilir. Özellikle bu aşamada annenin birkaç dakika kıpırdamadan durması çok önemlidir. Kateter yumuşak bir maddeden yapılmış, balık oltası (misina) kalınlığında incecik bir sondadır. İlk yapılan ilacın etkisi geçince ek doz yapılabilmesi içindir. Buradan ihtiyaç duyuldukça ilaç verilebildiği gibi önceden programlanmış otomatik pompalarla sürekli belirli doz ilaç da verilebilir. Anne adayı ihtiyaç hissettiğinde bu pompaya bağlı bir düğmeye basarak kendine ek doz yapabilir. Buna hasta kontrollü analjezi (HKA-PCA) denir.
Bu kateter doğumdan sonra annenin ağrısı kalmayınca zorlanmadan kolayca çıkarılır.
Epiduralin etkisi verilen ilacın emilmesiyle 5-10 dakika içinde başlar. Önce bacaklarda ısınma, arkasından hafif bir hissizlik olur. Daha sonra doğum sancılarını karında kasılma, basınç kasıklarında baskı şeklinde algılar. Anneyi rahatsız eden ağrı- sancı yok olmuştur. Ama hareket kabiliyeti yok olmaz. Anne adayı epidural yapıldıktan hemen sonra kalkıp yürüyerek odasına gidebilir.
Epidural Analjezinin Avantajları
Epidural, normal doğum analjezisinde altın standarttır!
En önemli avantaji; annenin doğum sırasında gereksiz yere acı ve ızdırap çekmesini, anne ve bebeğe zarar vermeden önlemesidir. Bu ağrıların giderimi bebek için de faydalıdır.
Yapılan çalışmalarda ağrısız doğum bebeklerinin yenidoğan değerlendirme skorlarının daha iyi olduğu gözlenmiştir.
Anne, bebeğini doğdurduğu zaman uyanık, ağrısız ve koopere olduğu için o güzel anın tadını çıkarır. Bebeğini hemen görür; onu koklar, öper ve hatta beslemeğe başlayabilir. Pek çok pedagog, anne-bebek ilişkisinin doğumdan sonra olabildiğince çabuk başlamasının, çocuğun kişilik gelişimi açısından çok önemli olduğunu vurgulamıştır.
Herhangi bir sebeple sezaryen gerekirse, epidural analjezi sayesinde anne ve bebeğin genel anestezi (narkoz) alması önlenmiş olur.
Epidural analjezinin riskleri ve yan etkileri:
-Epidural analjezinin yan etki ve riskleri tecrübeli ellerde uygulandığında zannedilenin aksine son derece azdır.
-En sık görülen yan etki, ani tansiyon düşmesidir. Baş dönmesi, göz kararması, kendini fena hissetme gibi belirtilerle fark edilir. Önceden damar yolundan yeterli serum verilmesi veya bazı ilaçlarla önlenebilir.
-Baş ağrısı genellikle işlem sırasında hareket edildiğinde veya çok deneyimli olmayan ellerde uygulandığında daha sık görülür. 100 veya 500 hastada bir rastlanılabilir. Bulantının da eşlik etmesi mümkündür. Fazla miktarda kafeinli içecekler alınarak, batın içi basıncı artırıcı uygulamalar ve olabildiğince yatak istirahatı ile çeşitli ilaçlar kullanılarak yok edilir. Bütün bu önlemlerle geçmez ise epidural sahaya hastanın kanı enjekte edilerek pıhtı yaması yapılır.
-Bazı doğumlardan sonra -epidural yapılsa da yapılmasa da- bel ağrısı görülebilir.
-Bazı hastalarda hafif alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bölgesel kaşıntı kendiliğinden veya basit bir ilaç yardımıyla kısa sürede geçer.
- Norolojik komplikasyonlar çok nadir görülür(10 000-100 000’de birden az).
Kimlere uygulanmaz?
-Kanama pıhtılaşma bozukluğu olanlara, pıhtılaşma önleyici ilaç alanlara,
-Enjeksiyon bölgesinde enfeksiyon olanlara,
-Sıvı ve/veya kan kaybı ile beraber olan ve düzeltilemeyen aşırı tansiyon düşüklüğü yaşayanlara
-Kafa içi basıncı artmış olanlara (beyin tümörü, kanaması vb.)
-Akli dengesi bozuk olanlara veya uygulamayı kesinlikle reddedenlere yapılmaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder