15 Şubat 2012 Çarşamba

Bebeklerde Kansızlık Gelişimi Olumsuz Etkiliyor

Bebeklerde Kansızlık Gelişimi Olumsuz Etkiliyor, Dr. Şükrü Cido, kansizlik, demireksikligi, uykusuzluk, anne sutu, istahsizlik, huzursuzluk, cocuk gelisimi, hemoglobin, zeka geriligi, kansizlik, tedavisi, cocuk sagligi, cocuk gelisimi, saglikli beslenme, diyetBebeğiniz huzursuz, iştahsız, çok uyuyor ya da uykusuzluk çekiyorsa demir eksikliğine bağlı kansızlık rahatsızlığı olabilir. Bu tip belirtilerle karşılaşan ailelerin mutlaka bir uzmana başvurması gerekiyor. Çocuklarda zeka ve bedensel gelişimi olumsuz etkileyen demir eksikliğine bağlı kansızlığı engellemek için ilk altı ay anne sütü şart...


Dr. Şükrü Cido
Çocuk Hastalıkları Uzmanı





Bebeklik döneminde normalmiş gibi görünen bazı sorunlar aslında demir eksikliğine bağlı kansızlığın habercisi olabilir. Anne sütüyle beslenmeme, demirden eksik gıdalarla beslenme gibi faktörlerle ortaya çıkan rahatsızlık, bebekte zeka ve fiziksel gelişimi olumsuz etkiliyor. Bu nedenle ailelerin bebeklerde ve çocuklarda sık görülen demir eksikliğine bağlı kansızlığın belirtilerini iyi bilmesi ve zamanında uzmana başvurması gerekiyor. Uzmanlar, çocukların bu hastalıktan korunması için altı ay anne sütüyle beslenmesi ve ek besinlere zamanında başlanması noktasında ebeveynleri uyarıyor.


Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliği bulunan bebek huzursuz ve iştahsızdır; ya çok uyur ya da uykusuzluk çeker. Çoğu zaman büyüme ve gelişmede duraklama tespit edilir. Hemoglobini çok düşerse cilt rengi solar; bu göz kapaklarının içine, ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir. Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar; toprak, kum, buz yeme gibi. Ayrıca ciddi zeka geriliği ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair giderek artan bilgiler mevcuttur. Tanı konulup tedavi edildiği takdirde bu bozuklukların büyük bir kısmı düzelmektedir.



Kansızlığın Oluşum Mekanizması
Tıbbi adı anemi olan kansızlık; kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların sayısının ve hemoglobinin beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Bu azalma sonucu, kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı düşer. Bununla birlikte hemoglobin düzeyi 7-8 gr/dl’nin altına inmedikçe önemli fizyolojik değişiklikler ortaya çıkmaz. Deri ve mukozaların solukluğu ancak bu değerin altına inince belli olur. Kansızlık çocuklarda kendini çok değişik biçimlerde gösterebilir. Klinik tablo hiçbir bulgu olmamasından ağır hasta bir çocuğa kadar geniş bir yelpaze içerir.



İlaç Çocuklarda Kansızlığa Sebep Olabilir
Çocuklarda diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası dönem ve bir de ergenliktir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu dönemlerde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda hastalık meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. Kan yapımında önemli rol oynayan B12 vitamininin eksikliği daha çok vejetaryen diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler, çocuklarda demir eksikliğine bağlı kansızlık kadar sık görülmez. Bazı ilaçların çocuklarda anemiye neden olabileceği unutulmamalıdır. İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan zararlı etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle kansızlık meydana getirirler. Bazı ilaçlarınsa  besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek kansızlık yaptığı bilinmektedir (epilepsi için kullanılan ilaçlar gibi). Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak kansızlık meydana getirir. Bu kanama çoğu zaman mikroskobik düzeyde olup gözle görülemez.


Kronik Hastalıkların Kansızlıktaki Rolü
Kan yapımındaki bozukluklar ve diyetin yanısıra sık geçirilen enfeksiyonlar ve kronik hastalıklar da kansızlık sorununu tetikleyebilir. Kansızlıkta etnik kökenin ve ırkın da büyük önemi bulunuyor. Siyah ırkta ve Arap ülkelerinde orak hücreli kansızlık fazla görülürken, Akdeniz Bölgesi’nde daha çok Akdeniz anemisi olarak bilinen ‘talasemi’ öne çıkar. Talasemi bir hemoglobin yapım bozukluğunu ifade eder. Erişkin hemoglobininin en önemli kısmı olan Hb A1’i oluşturan alfa veya beta zincirlerinden herhangi birinin yapımında kısmi bir eksiklik olması durumunda taşıyıcılık, tam yapılamaması durumunda ise hastalık oluşur.Taşıyıcılık durumunda tedavi gerekmez. Genellikle bebek 4-6 aylıkken ortaya çıkan hastalık yoğun tedavi gerektiriyor. Bu bebeklerde derin kansızlık oluşur. Karaciğer ve dalakları büyür. Yüz ve kafa kemiklerinde genişleme oluşur. Tekrarlayan kan transfüzyonları yapılması gerekir. Kemik iliği nakli tedavi seçenekleri arasında yer alır.



Çocuklarda En Sık Görülen Anemi
Demir eksikliği anemisi çocuklarda en sık görülen kansızlık tipini oluşturuyor. Anne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için anne sütüyle beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikliği görülmüyor. Altı aydan sonra ek gıdalarla yetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır. Demir en çok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksek değildir. Demir eksikliğinin gelişmemesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekir. Hastalık saptanan çocukta dışkı ve idrarla kan kaybı olup olmadığı araştırılması büyük önem taşıyor. Dışkı yoluyla kan kaybı meydana getiren en önemli durumlar arasında peptik ülserler ve inek sütü alerjisi sayılabilir. Ayrıca bağırsakta bulunan polipler ve makatta mukoza çatlakları da kan kaybına neden olabilir. Dışkıda gizli kan testi birkaç kez tekrarlanmalıdır; zira kanama aralıklı olarak meydana geliyor olabilir. İdrarla kan kaybının en sık nedeniyse idrar yollarına ait enfeksiyonlardır.


Kansızlık Önlenebilir
Yol açtığı sorunlar dikkate alındığında, çocukların kansızlıktan korunmalarının önemi kendiliğinden ortaya çıkıyor. Bu yüzden bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi oldukça önemli. Demir eksikliğine bağlı kansızlığın engellenmesi için diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların verilmesine zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor. Erken ve düşük tartılı doğan bebeklere koruyucu demir preparatları verilmesi gerekiyor. Çünkü anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır. Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları yoluyla yapılır.Tedavi ortalama 3 ay kadar devam eder. İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3. ay ise demir depolarının doldurulması amaçlanır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder