Osteoporozla Mücadele Çocuklukta Başlamalı

Masabaşı çalışma, fast food beslenme ve hareketsizlik osteoporozu tetikliyor.

Prof. Dr. Gülçin Gülşen
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzm.

Toplumda 5 kişiden birinde görülen osteoporoz konusunda pek çok bilgi yanlış. Özellikle osteoporoz tedavisinde çok ilaç kullanılması gerekir. Çok ve gereksiz ilaç kullanılıyor. Bu ilaçların yan etkileri çok fazla. Önemli olan doğru zamanda başlanan uygun ve düzenli tedavi. Yanlış ve düzensiz ilaç kullanımı tedaviyi başarısız kılıyor.

Sağlam kemiklerin temeli çocuklukta atılıyor
Çok ilaç kullanmanın altında yatan en büyük nedenin kemik yapım ve yıkım ölçülerinin değerlendirilmeden, rastgele başlanan ilaçlarla ilgilidir. Tedaviden iyi sonuç alınması için kemik yapım ve yıkım dengesinin iyi değerlendirilmesi gerekir. Vücutta kemik yapımı azalmışsa ve siz yapımı artırıcı ilaç vermeden sadece yıkımı durdurmaya çalışırsanız tedavide başarılı olamazsınız.

Öncelikle kemik dansitometrelerinin doğru değerlendirilmesi önemli. Türkiye’de 2000 yılı öncesinde kemik ölçüm cihazlarının kalibrasyonu Amerikan toplumuna göre ayarlanmıştı. 2000 yılında Türkiye standartlarının belirlendiği çalışma sonrası, cihaz kalibrasyonları Türk toplumuna göre değiştirildi ve osteoporoz değerlendirmelerindeki hatalar ortadan kaldırılmaya çalışıldı. Halen bazı kemik dansitometri cihazlarında eski kalibrasyonlar kullanılabilmekte ve bu da osteoporoz derecesini olduğundan daha fazla göstermekte. Bu nedenle osteoporoz tedavisine karar vermeden önce  dansitometri ölçümlerinin doğru değerlenirildiğine dikkat etmek gerekir. Kemik ölçümü dışında, kan ve idrarda kemik yapım ve yıkım oranlarını gösteren değerleride göz önüne almak gerekir. Tedavide doğru ilaç seçimi ve düzenli ilaç kullanımı çok önemlidir.

Oteoporozun sadece menopoz sonrası kadınlarda görüldüğü sanılıyor. Oysa masabaşı işlerde çalışan, yeterli gün ışığı almayan, fast food beslenen, hareketsiz olan bireylerde osteoporoz çok yaygın görülüyor. Erkeklerde de oldukça sık rastlıyoruz.  Bunun için erken yaşta önlemini almak gerekiyor. Osteoporozla mücadele anne karnında başlamalı. Anne adayının doğru beslenmesi, yeterli güneş ışığı alması ve düzenli egzersiz yapması bebeğin kemik oluşumunda çok önemli. Osteoporozdan korunmada sonraki adım ise; çocukluktan itibaren sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve düzgün duruş. Rafineri gıdalardan, kolalı içeceklerden uzak kalmak, yeşil yapraklı sebze, meyve ve tahıl ağırlıklı ve dengeli beslenmek çok önemli.Kemiklerimiz sadece süt ve yoğurt ile gerekli yoğunluğa erişemez, çünkü sadece kalsiyumdan oluşmuyor. Kemik yapısında kalsiyum yanısıra  kollojenler, magnezyum, fosfor, K, B, C vit , folik asit, proteinler gibi yapıtaşları da önemli.

Kemik yapımı 20-25 yaşlarına kadar devam eder ve daha sonra yıkım artmaya başlar. Önemli olan 20-25 yaşlarına kadar maksimum kemik kitlesini sağlamaktır, sonra kaybınız kemiklerinizi daha az etkiler. Menopoz sonrası, özellikle ilk 5 yılda kemik kayıp hızı artar, bu süreçteki doğru tedavi önemlidir, daha sonra kayıp hızı yavaşlar. Dolayısıyla osteoporoz tedavisinde bu yılları iyi değerlendirmek gerekir.